قند خون زمانی بالا می‌رود که بدن نتواند انسولین بسازد. در این حالت تمام گلوکز دریافتی به جای آن‌که به سمت سلول‌ها هدایت شود و انرژی مورد نیاز آنها را تامین کند، در جریان خون باقی مانده و اصطلاحا باعث بالا رفتن قند خون می‌شود.
اگر این قند برای مدت زمان طولانی در خون باقی بماند و درمان نشود، باید انتظار مشکلات جدی را داشته باشیم. این عارضه عروق خون‌رسانی به اندام‌های حیاتی را هدف قرار می‌دهد و به این ترتیب خطر بیماری قلبی و سکته مغزی، بیماری کلیوی، مشکلات بینایی و مشکلات عصبی را افزایش می‌دهد.
در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا با علائم قند خون بالا آشنا شویم و عواملی که می‌تواند زمینه‌ساز این عارضه باشد، را شناسایی کنیم.
قند خون بالا چیست؟
در اینجا قصد داریم علائم قند خون خفیف و شدید را با هم بررسی کنیم. از آنجا که این عارضه به مرور پیشرفت می‌کند و نواحی بیشتری از بدن را درگیر می‌کند، شناسایی به موقع آن از روی علائم و نشانه‌ها و شروع سریع‌تر فرایند درمان می‌تواند بیماری را در همان مرحله نگه دارد و حتی بهبود بخشد.
قند خون بالا یا هایپرگلیسمی (Hyperglycemia) زمانی اتفاق می‌افتد که سطح گلوکز خون بیش از حد زیاد شود. در این شرایط سطح انسولین خون پایین است یا بدن اصلا نمی‌تواند انسولین را به‌درستی استفاده کند و علائم قند خون بالا یکی پس از دیگری ظاهر می‌شوند.
اگر قند خون فرد ناشتا بیش از 125 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، دچار قند خون بالا شناخته می‌شود و اصطلاحا به او بیمار دیابتی گفته می‌شود.
- قند خون ناشتا 100 تا 125 میلی‌گرم در دسی‌لیتر نشان‌دهنده اختلال تحمل گلوکز یا پیش دیابت است. قند کمتر از 100 وضعیت طبیعی را نشان می‌دهد.
- اگر یک تا دو ساعت پس از غذا خوردن، گلوکز خون فرد بیش از 180 میلی‌گرم در دسی‌لیتر باشد، قند خون او بالا محسوب می‌شود.
تداوم قند خون بالا می‌تواند آسیب‌دیدگی اعصاب، رگ‌های خونی و اندام‌های فرد را به همراه داشته باشد. به همین خاطر به افراد مبتلا توصیه می‌شود هرچه سریع‌تر روند درمان را آغاز کنند و تحت کنترل پزشک متخصص قرار گیرند.
نادیده گرفتن علائم این بیماری می‌تواند به اعصاب، رگ‌های خونی، بافت‌ها و اندام‌های بدن آسیب برساند و حتما می‌دانید که هرگونه آسیب به رگ‌های خونی با افزایش خطر حمله قلبی و سکته مغزی همراه است.
همچنین آسیب‌های عصبی می‌توانند پیشرفت کنند و در قالب آسیب‌دیدگی چشم، آسیب کلیوی و زخم‌هایی که به‌سادگی بهبود نمی‌یابند، ظاهر شوند.
چه عواملی منجر به افزایش قند خون می‌شوند؟
موارد مختلفی می‌تواند باعث افزایش سطح قند خون شود، از جمله:
- استرس و فشار
- بیماری عفونی مثل سرماخوردگی
- پرخوری بیش از حد مثل خوردن میان‌وعده سنگین بین وعده‌های غذایی
- ورزش نکردن و تحرک بدنی کم
- مصرف نکردن دوزهای داروی دیابت
- درمان شدید یک دوره قند خون پایین (برای آشنایی با این بیماری می‌توانید علائم قند خون پایین را ببینید.)
- مصرف برخی داروها مثل استروئیدها
- قند خون موقت در طول دوره رشد کودکان و نوجوانان
علائم قند خون بالا (خفیف)
علائم قند خون بالا به آرامی و طی چند روز یا چند هفته ظاهر می‌شود. در برخی موارد، تا زمانی که سطح قند خون خیلی بالا نرود (معمولا 200 تا 350 میلی‌گرم در دسی‌لیتر برای بزرگسالان و 200 تا 240 میلی‌گرم در دسی‌لیتر برای کودکان)، ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد.
اما پس از مدتی علائم خفیف یکی پس از دیگری ظاهر شده و زندگی روزمره فرد را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند. در ادامه رایج‌ترین این علائم را مرور می‌کنیم.
تشنگی بیش از حد و نیاز مکرر به تخلیه ادرار
تشنگی بیش از حد و ادرار مکرر از شایع‌ترین علائم قند خون بالا است. تکرر ادرار زمانی اتفاق می‌افتد که گلوکز در جریان خون تجمع کند و کلیه ها برای خلاص شدن از شر گلوکز اضافه مجبور باشند سخت کار کنند.
اگر کلیه‌های فرد دیابتی نتوانند قند خون را به سطح طبیعی برگردانند، قند اضافه از طریق ادرار از بدن خارج می‌شود؛ در نتیجه بدن فرد مبتلا کم آب می‌شود و احساس سرگیجه می‌کند.
بیشتر از همیشه گرسنه می‌شوید و وزن کم می‌کنید
بیشتر افرادی که قند خون بالا و کنترل نشده دارند، مدام احساس گرسنگی می‌کنند. این گرسنگی همیشگی می‌تواند نشانه‌ای از پلی فاژی (polyphagia) یا پرخوری بیمارگونه در این افراد باشد. در چنین شرایطی حتی با غذا خوردن مداوم، بیمار بدون دلیل مشخص وزن کم می‌کند. می‌پرسید چرا؟
از آنجایی که بدن نمی‌تواند انرژی مورد نیاز را از منبع دلخواه خود (گلوکز) تامین کند، به سراغ چربی‌ها و ماهیچه‌ها می‌رود و سعی می‌کند با تجزیه و تحلیل آنها، انرژی تولید کند.
در نتیجه فرد کاهش وزن ناخواسته و ناسالم را تجربه خواهد کرد. البته تاثیر آب شدن چربی‌ها و ماهیچه‌های بدن می‌تواند در قالب ضعف و زمین خوردن‌های پیاپی نمودار شود.
خستگی و کوفتگی دست از سر شما برنمی‌دارد
خستگی و کوفتگی مفرط از علائم قند خون کنترل‌نشده است. وقتی بدن نتواند انسولین را به‌درستی پردازش کند یا اصلا مقادیر کافی انسولین دریافت نکند، قند مصرفی به جای آن‌که وارد سلول‌ها شود و انرژی مورد نیاز آنها را تامین کند، در خون باقی می‌ماند.
از سوی دیگر تکرر ادرار ناشی از قند خون بالا منجر به کم آبی بدن می‌شود؛ این مسئله یکی دیگر از عوامل موثر بر احساس خستگی همیشگی است.
علائم قند خون بالا (متوسط تا شدید)
پس از مدت زمان نه‌چندان طولانی، وقتی هیچ پیگیری برای علائم خفیف قند خون بالا انجام نشود، بیماری عود می‌کند و سطح قند خون به بالای 350 میلی‌گرم در دسی لیتر برای بزرگسالان و بالای 240 میلی‌گرم در دسی‌لیتر برای کودکان می‌رسد.
در این مرحله علائم قند خون بالا به این شکل خواهد بود:
تاری دید و سردردهای مکرر ناشی از قند خون بالا
یکی از علائم رایج قند خون بالا تاری دید است. فرد مبتلا پس از مدتی احساس می‌کند دید او به وضوح قبل نیست و همه‌چیز برای او تار به‌نظر می‌رسد.
علت این مسئله برمی‌گردد به نشت مایعات در چشم. وقتی سطح قند خون از حدی بالاتر برود، مایعات در چشم نشت می‌کنند، منجر به تورم لنزهای چشم می‌شوند و در نهایت تغییر شکل لنز چشم را به دنبال دارند.
به این ترتیب فرد پس از مدتی نمی‌تواند به نقطه‌ای خیره شود و تار می‌بیند. این مسئله می‌تواند در محیط کار، موقع رانندگی یا هر کجای دیگر برای فرد مشکل‌ساز شود و در کنار دید ضعیف، با سردردهای مکرر همراه باشد.
قند خون بالا و سرگیجه
سرگیجه مرتبط با قند خون بالا می‌تواند ناشی از کم آبی بدن و سطح بالای گلوکز خون باشد. گفتیم که قند خون بالا در همان مراحل اولیه منجر به تکرر ادرار و کم آبی بدن می‌شود.
حتما می‌دانید بدنی که آب زیادی در طول روز از دست می‌دهد، به‌نسبت بی‌حال‌تر است و سبکی سر یا سرگیجه بیشتری احساس می‌کند. چرا؟ چون مغز سخت تلاش می‌کند عملکرد صحیحی داشته باشد، اما از آنجا که سطح آب موجود در بدن بسیار کم است، همه این تلاش‌ها به سبکی و سرگیجه ختم می‌شود.
سوزن سوزن شدن و بی‌حسی در ناحیه دست یا پا
علائم قند خون بالا اگر کنترل نشوند، با آسیب به سیستم عصبی شرایطی تحت عنوان نوروپاتی دیابتی (diabetic neuropathy) را ایجاد می‌کنند.
بیمار این عارضه را در قالب سوزن سوزن شدن یا حتی بی‌حسی دست و پای خود تجربه می‌کند و برخی دیگر درد دست و پا را تحمل می‌کنند. افرادی بیشتر دچار نوروپاتی دیابتی می‌شوند که برای مدت زمان طولانی با بیماری دیابت دست و پنجه نرم می‌کردند؛ اما احتمال بروز آن در تمام افراد مبتلا به قند خون بالا وجود دارد.
ایجاد تاول، خشکی یا سایر تغییرات پوستی
زائده‌های پوستی کوچک که به آنها منگوله پوستی یا اسکین تگ (Skin Tag) هم گفته می‌شود، لای خطوط چین و چروک تشکیل می‌شوند.
احتمال تیرگی پوست (آکانتوز نیگریکانس) در نواحی پشت گردن، دست‌ها، زیر بغل، صورت یا سایر قسمت‌های بدن وجود دارد و همه اینها می‌تواند نشانه مقاومت به انسولین باشد.
تاول‌ها، عفونت‌ها، خشکی، خارش، تغییر رنگ و ناهنجاری‌های پوست همگی از علائم قند خون بالا هستند. به همین خاطر توصیه می‌کنیم در صورت مشاهده این تغییرات پوستی بلافاصله با پزشک خود مشورت کنید.
افزایش خطر ابتلا به عفونت‌های مخمری ناشی از قند خون بالا
هایپرگلیسمی احتمال ابتلا به عفونت‌های قارچی دستگاه تناسلی را بیشتر می‌کند و عامل اصلی آن وجود نوعی مخمر (قارچ) دو دیپلوئیدی معروف به کاندیدا آلبیکنس است.
علائم این عفونت در خانم‌ها می‌تواند شامل خارش واژن، قرمزی یا درد باشد. درد هنگام مقاربت، درد و سوزش موقع تخلیه ادرار و ترشحات غلیظ و غیرطبیعی واژن از دیگر علائم قند خون بالا است.
هرچند لزوما تمام کسانی که به عفونت‌های مخمری مبتلا می‌شوند، دیابت ندارند؛ وجود گلوکز بیشتر در جریان خون افراد دیابتی آنها را بیشتر در معرض خطر این عارضه قرار می‌دهد. مخصوصا کسانی که از مهارکننده های SGLT-2 استفاده می‌کنند. بدن این افراد موقع ادرار گلوکز بیشتری دفع می‌کند و در مواقع نادر بروز عفونت «گانگرن فورنیه» یا همان «فاشئیت نکروزان پرینه» حیات آنان را تهدید می‌کند.
تورم یا خونریزی لثه و افزایش خطر عفونت از علائم قند خون
بیماری لثه یکی از عوارض قند خون بالا است. همچنین کنترل دیابت را سخت‌تر می‌کند، چون در این شرایط واکنش بدن در برابر عفونت، انتشار گلوکز بیشتر در جریان خون است.
بزاق انسان حاوی گلوکز است و هرچه سطح گلوگز بیشتر باشد، باکتری‌هایی که با غذا در دهان ترکیب می‌شوند و پلاک ایجاد می‌کنند و باعث بیماری لثه می‌شوند، بیشتر می‌شود.
لثه بیمار در ابتدا ملتهب و قرمز می‌شود. التهابی که اگر به آن توجه نشود، بیماری پریودنتیت لثه را به دنبال دارد. در مراحل بعدی احتمال باز‌شدن لثه از دندان، ظاهر چرکی و زخمی لثه یا حتی افتادن دندان‌ها وجود دارد. به محض مشاهده کوچکترین التهابی در ناحیه لثه‌ها، قند خون خود را کنترل کنید و برای جلوگیری از آسیب لثه و دندان‌ها هر چه سریع‌تر به یک دندانپزشک متخصص مراجعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید