در این مطلب به بررسی ارتباط بین غذاهای کنسروی و بوتولیسم خواهیم پرداخت تا بدانیم که چرا باید کنسرو را بجوشانیم؟ شاید همین نکته کافی باشد که خوراکی‌های کنسرو شده، شایع‌ترین علت شیوع بوتولیسم در برخی از نقاط دنیا هستند.

از سال ۱۹۹۶ تا ۲۰۱۴، ۲۱۰ مورد شیوع بوتولیسم ناشی از غذای کنسروی گزارش شده است. این شیوع اغلب به این دلیل رخ می‌دهد که افراد غذاهای کنسروی را به خوبی نمی‌جوشانند و یا از آن‌ها به خوبی نگهداری نمی‌کنند.

در ادامه این مقاله با ما همراه ما باشید تا اهمیت جوشاندن غذاهای کنسروی و ارتباط آن با بیماری بوتولیسم را به‌طور دقیق‌تر بررسی کنیم.

اهمیت غذاهای کنسروی در رژیم غذایی

آیا می‌دانستید که حجم زیادی از میوه‌ها و سبزیجات معمولا ظرف چند ساعت پس از چیدن، کنسرو می‌شوند؟ این فرآیند باعث می‌شود که تمام ویتامین‌ها و مواد معدنی مفید مانند کلسیم، ویتامین D و ویتامین C در آن میوه یا سبزیجات باقی بماند و از بین نرود. به‌همین دلیل، میوه‌ها و سبزیجات کنسرو شده دارای مقادیر بیشتری از مواد مغذی هستند.

در واقع گوجه فرنگی‌های کنسرو شده، میزان لیکوپن و بتاکاروتن بیشتری نسبت به گوجه فرنگی تازه دارند! این مورد به دلیل فرآیند گرمایش کنسرو است که باعث افزایش سطح این مواد مغذی ضد التهابی می‌شود.

در واقع ۱ فنجان گوجه فرنگی کنسرو شده دارای ۶۶۴۱ میکروگرم لیکوپن در مقایسه با ۴۶۳۰ میکروگرم در یک فنجان گوجه فرنگی تازه است.

میوه‌ها و سبزیجات کنسرو شده، برای سلامتی مفید هستند

مطالعاتی که در زمینه غذاهای کنسرو شده انجام شده‌اند و بررسی کرده‌اند که چرا باید کنسرو را بجوشانیم نشان داده‌اند افرادی که به‌طور منظم غذاهای کنسرو شده می‌خورند، عادات غذایی سالم‌تری دارند.

همچنین خوردن میوه‌ها و سبزیجات بیشتر به کاهش خطر ابتلا به برخی بیماری‌ها مانند بیماری قلبی، فشار خون بالا و سرطان کمک می‌کند.

غذاهای کنسرو شده برای استفاده، راحت‌تر هستند

احتمالا می‌دانید که بسیاری از افراد، میوه‌ها و سبزیجات تازه نمی‌خورند. همچنین امروزه که همه، مشغله‌های مختلف دارند ممکن است زمانی برای تهیه و پختن غذاهای سالم و متناسب با رژیم غذایی خود نداشته باشند.

در این شرایط، کنسروها می‌توانند به افراد کمک کنند تا رژیم غذایی خود را رعایت کرده و حتی زمانی‌که وقتی برای پخت و پز ندارند باز هم غذاهای سالمی بخورند. به‌علاوه، کنسروها راه حلی ساده برای خوردن ۵ تا ۹ وعده توصیه‌شده میوه و سبزیجات در روز هستند.

چرا باید کنسرو را بجوشانیم؟

آیا باید کنسرو را بجوشانیم؟ احتمالا می‌دانید که غذاهای کنسرو شده را باید حدود ۲۰ دقیقه بجوشانید. این کار باعث می‌شود که باکتری‌های درون کنسرو که باعث بروز برخی بیماری‌ها مانند بوتولیسم می‌شوند از بین بروند.

ممکن است فکر کنید که فقط غذاهایی مانند تن ماهی و… را باید قبل از مصرف جوشاند. اما باید توجه داشته باشید که به این دلیل که روش تولید تمام غذاهای کنسروی تقریبا به یک شکل است بنابراین باکتری‌های مضر نیز ممکن است در تمام آن‌ها رشد کنند.

البته برخی از خوراکی‌های کنسرو شده نیز وجود دارند که از قبل در دمای بالا جوشانده شده‌اند و ممکن است روی برچسب آن‌ها نوشته شده باشد که نیازی به جوشاندن آن‌ها نیست.

بنابراین ممکن است با خود بگویید که چرا باید کنسرو را بجوشانیم؟ اما حداقل کاری که شما می‌توانید برای پیشگیری از مسموم شدن انجام دهید این است که این غذاها را نیز برای اطمینان بیشتر بجوشانید.

اما اگر نمی‌خواهید این کار را انجام دهید بهتر است که حداقل این کنسروها را در محیط بهداشتی و خنک نگهداری کنید. تنها در این صورت است که می‌توانید اطمینان یابید که هیچ‌گونه باکتری در آن‌ها رشد نکرده است.

این باکتری‌ها، طعم غذا را عوض نمی‌کنند و ممکن است شما اصلا متوجه آن‌ها نشوید. اما در نهایت ممکن است با خوردن یک غذای کنسرو شده که به خوبی جوشانده نشده است دچار بیماری‌های مختلف از جمله بوتولیسم شوید.

همچنین این باکتری‌ها ممکن است مسمومیت‌های غذایی غیر از بوتولیسم را نیز به همراه داشته باشند. بنابراین بهتر است غذاهای کنسرو شده را به مدت ۲۰ دقیقه یا حتی ۱ تا ۲ دقیقه بیشتر بجوشانید تا از نابود شدن باکتری‌های سمی آن اطمینان یابید.

بیماری بوتولیسم چیست؟

بوتولیسم یک بیماری بسیار نادر اما تهدیدکننده زندگی است که به‌ دلیل سموم تولید شده توسط باکتری کلستریدیوم بوتولینوم ایجاد می‌شود. این سموم از قوی‌ترین سموم شناخته‌شده هستند که به سیستم عصبی (اعصاب، مغز و نخاع) حمله می‌کنند و باعث فلج شدن (ضعف عضلانی) می‌شوند.

البته اکثر افراد با روش‌های درمانی، بهبودی کامل پیدا می‌کنند اما اگر این بیماری به سرعت درمان نشود فلج شدن می‌تواند به عضلات کنترل‌کننده تنفس نیز سرایت کند. این مورد در حدود ۵ تا ۱۰ درصد موارد، کشنده است.

این سموم در غذاهای کنسرو شده یافت شده و از آن طریق وارد بدن می‌شوند. این مورد، پاسخ این سوال است که چرا باید کنسرو را بجوشانیم.

در واقع اگر غذاهای کنسرو شده به‌خوبی جوشانده نشوند و به درستی نگهداری نشوند ممکن است شرایط مناسبی را برای ایجاد باکتری‌ها و ابتلا به بیماری بوتولیسم فراهم کنند.

همان‌طور که گفته شد شما نمی‌توانید سم بوتولیسم را ببینید، بو کنید یا بچشید. اما چشیدن حتی اندکی از مواد غذایی حاوی آن می‌تواند کشنده باشد.

علائم این بیماری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• افتادگی پلک
• تاری یا دوبینی
• ضعف عضلات صورت
• مشکل در بلع
• لکنت زبان
• مشکلات تنفسی

راه‌های پیشگیری از بیماری بوتولیسم

بدیهی است که رعایت استانداردهای بهداشتی در جوشاندن و خوردن غذاهای کنسروی می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را کاهش داده و یا ریسک آن را کاملا از بین ببرد.

اگر خودتان بتوانید غذاهای خود را تهیه کنید و یا با روش‌های خانگی، آن‌ها را کنسرو کنید نیز می‌توانید از ورود باکتری‌های سمی به بدن خود جلوگیری کنید.

اما اگر قصد خوردن غذاهای کنسرو شده را دارید باید نکات زیر را رعایت کنید:

• غذاهایی که درون قوطی‌های برآمده یا آسیب‌دیده کنسرو است را نخورید و از خوردن غذاهای کنسرو شده بدبو، غذاهایی که در دمای نامناسب نگهداری شده‌اند و غذاهای تاریخ‌‌گذشته، خودداری کنید.
• به روش مصرف و دستورالعمل نوشته‌شده روی قوطی کنسرو دقت کنید. معمولا بیشتر کنسروها را باید حداقل ۲۰ دقیقه بجوشانید تا باکتری‌های مضر آن کاملا از بین بروند.

البته این موضوع را مد نظر داشته باشید که تمام غذاهای کنسروی، ناسالم و مسموم نیستند. در واقع پیروی از روش‌های مختلف برای رعایت بهداشت مواد غذایی و جدی گرفتن پاسخ این سوال که چرا باید کنسرو را بجوشانیم، خطر ابتلا به عوامل بیماری بوتولیسم را کاهش می‌دهد.

در کودکان نیز در بسیاری از موارد بوتولیسم، علت خاصی شناسایی نشده است، اما باید از دادن غذاهای کنسرو شده به کودکان زیر ۱ سال خودداری کنید زیرا این غذاها ممکن است حاوی کلستریدیوم بوتولینوم باشند و حتی مقدار کمی از آن هم ممکن است در بدن نوزادان تاثیر بگذارد و باعث مسمومیت آن‌ها شود.

کلام آخر

شاید تاکنون نمی‌دانستید که دلیل جوشاندن کنسرو به مدت ۲۰ دقیقه چیست. اما اکنون می‌دانید که با جوشاندن غذاهای کنسروی می‌توانید باکتری‌های مضر آن را از بین ببرید و از بروز چنین بیماری‌های خطرناکی مانند بوتولیسم پیشگیری کنید.

این بیماری که در غذاهای کنسرو شده مسموم و یا جوشانده نشده وجود دارد می‌تواند باعث آسیب رسیدن به سیستم عصبی شده و مشکلاتی برای افراد به وجود بیاورد. همچنین ممکن است درمان نکردن این بیماری منجر به مرگ افراد شود.

بنابراین اگر با علائم بیماری بوتولیسم مواجه شدید و یا احساس کردید که غذای کنسرو‌شده‌ای که خوردید مسموم بوده بهتر است که سریع‌تر به بیمارستان مراجعه کنید تا سریع‌تر درمان شده و بهبود یابید.

در بیمارستان از بیمار مبتلا به بوتولیسم به خوبی نگهداری شده و از فلج شدن فرد، جلوگیری می‌شود. مراجعه به بیمارستان می‌تواند باعث درمان علائم این بیماری شده و باعث شود که فرد از آن جان سالم به در ببرد. اما حتی در این موارد نیز ممکن است شخص درمان‌شده تا سال‌ها دچار خستگی بیش از حد و تنگی نفس شود.

این مورد نیز می‌تواند پاسخ این سوال باشد که چرا باید کنسرو را بجوشانیم. همچنین ممکن است برای بهتر شدن نیاز به دوره درمان طولانی‌مدت داشته باشد. اما با استفاده از غذاهای کنسرو شده سالم و جوشاندن آن‌ها به مدت ۲۰ دقیقه یا بیشتر می‌توان از ابتلا به بیماری بوتولیسم و بروز علائم آن پیشگیری کرد.