آزمايش WBC یا شمارش گلبولهای سفید خون، آزمایشی است که تعداد گلبولهای سفید بدن را اندازه‌گیری می‌کند. آزمايش WBC اغلب جزیی از آزمایش شمارش کامل خون (CBC) است.
اصطلاح «شمارش گلبولهای سفید» نیز به طور کلی بیشتر به تعداد گلبولهای سفید بدن گفته می‌شود. انواع مختلفی از گلبولهای سفید وجود دارد و خون شما معمولا دارای درصدی از هر نوع است. با این حال، گاهی اوقات، تعداد گلبولهای سفید خون شما ممکن است کاهش یابد یا از حد سالم خارج شود.
در این مقاله می‌بینیم WBC چیست و با تفسیر WBC در آزمایش خون آشنا می‌شویم.
آزمایش WBC چیست؟
عبارت WBC مخفف “White Blood Cell” و به معنی شمارش گلبولهای سفید خون است. این فاکتور در کنار RBC (شمارش گلبولهای قرمز خون) دو بخش اصلی شمارش جامع سلول‌های خونی (آزمایش CBC) را تشکیل می‌دهد.
WBC یکی از علائم اختصاری آزمایش خون است. نمایش تعداد WBC بالاتر یا کمتر از حد طبیعی در یک آزمایش خون ممکن است علامت یک بیماری زمینه‌ای باشد.
آزمایش WBC می‌تواند عفونت‌های مخفی را در بدن شما تشخیص دهد و پزشکان را از بیماری‌های تشخیص داده نشده مانند بیماری‌های خود ایمنی، نقص سیستم ایمنی و اختلالات خونی مطلع کند.
این آزمایش همچنین به پزشکان کمک می‌کند تا اثر شیمی درمانی یا پرتودرمانی را در افراد مبتلا به سرطان کنترل کنند.
انواع گلبولهای سفید
WBCها که لکوسیت نیز نامیده می‌شوند، قسمت مهمی از سیستم ایمنی بدن هستند. این سلول‌ها با حمله به باکتری‌ها، ویروس‌ها و میکروب‌هایی که به بدن حمله می‌کنند، به مقابله با عفونت‌ها کمک می‌کنند.
سلول‌های سفید خون از مغز استخوان منشا می‌گیرند اما در سراسر جریان خون گردش می‌کنند. پنج نوع سلول گلبول سفید وجود دارد:
- نوتروفیل‌ها (Neutrophils)
- لنفوسیت‌ها (Lymphocytes) (برای اطلاعات بیشتر، lymphocytes چیست را بخوانید.)
- ائوزینوفیل‌ها (Eosinophils) (برای اطلاعات بیشتر، EOS در آزمایش خون چیست را بخوانید.)
- مونوسیت‌ها (Monocytes)
- بازوفیل‌ها (Basophils)
تفسیر WBC در آزمایش خون
نوزادان اغلب با تعداد WBC بیشتری متولد می‌شوند که با افزایش سن به تدریج از بین می‌روند. طبق مرکز پزشکی دانشگاه روچستر (UMRC)، محدوده طبیعی WBC در هر میکرولیتر خون (mcL) به شرح زیر است:
| رنج سنی | شمارش WBC در هر mcl خون |
|---|---|
| نوزاد تازه متولد شده | 9,000 تا 30,000 |
| کودکان زیر 2 سال | 6,200 تا 17,000 |
| کودکان بالای دو سال و افراد بالغ | 5,000 تا 10,000 |
این محدوده‌های طبیعی می‌توانند بسته به آزمایشگاه متفاوت باشند. اندازه‌گیری متداول دیگر برای حجم خون، میلی‌متر مکعب یا mm3 است. میکرولیتر و میلی‌متر مکعب برابر با همان مقدار است.
انواع سلول‌هایی که WBC را تشکیل می‌دهند، معمولا یک درصد خاص از گلبولهای سفید را تشکیل می‌دهند. با توجه به تعریف انجمن لوسمی و لنفوم (LLS)، درصد طبیعی انواع WBC در شمارش کلی معمولا در این محدوده‌ها است:
| نوع گلبول سفید | درصد تشکیل دهنده از گلبول سفید |
|---|---|
| نوتروفیل | 55 تا 73 درصد |
| لنفوسیت | 20 تا 40 درصد |
| ائوزینوفیل | 1 تا 4 درصد |
| مونوسیت | 2 تا 8 درصد |
| بازوفیل | 0.5 تا 1 درصد |
نکته: تعداد WBC بالاتر یا کمتر از حد طبیعی می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد. داشتن درصد بالاتر یا پایین‌تر از نوع خاصی از WBC نیز می‌تواند نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد.
نتایج آزمایش غیر عادی بر اساس اعدادی طبقه‌بندی می‌شوند که برای سن شما بیشتر یا پایین‌تر از محدوده طبیعی باشد. تعداد WBC کم یا زیاد می‌تواند به یک اختلال خون یا سایر بیماری‌ها اشاره داشته باشد. برای شناسایی علت دقیق شمارش زیاد یا کم WBC ، پزشک چندین فاکتور را در نظر می‌گیرد، مانند لیست داروهای فعلی، علائم و سابقه پزشکی شما.
لکوپنی اصطلاح پزشکی است که برای توصیف تعداد WBC کم استفاده می شود. لکوپنی می‌تواند با این موارد فعال شود:
- اچ آی وی
- اختلالات خود ایمنی
- اختلالات یا آسیب مغز استخوان
- لنفوم
- عفونت‌های شدید
- بیماری‌های کبد و طحال
- لوپوس
- پرتو درمانی
- برخی از داروها مانند آنتی‌بیوتیک‌ها
لکوسیتوز اصطلاح پزشکی است که برای توصیف تعداد بالای WBC استفاده می‌شود. لکوسیتوز می‌تواند با این موارد فعال شود:
- سیگار کشیدن
- عفونت‌هایی مانند سل
- تومور در مغز استخوان
- سرطان خون
- شرایط التهابی، مانند آرتروز و بیماری روده
- فشار
- ورزش
- آسیب بافتی
- بارداری
- آلرژی
- آسم
- برخی از داروها مانند کورتیکواستروئیدها
پس از تشخیص علت شمارش زیاد یا کم WBC و توصیه یک برنامه درمانی، پزشک به طور دوره‌ای WBC های شما را دوباره بررسی می‌کند. اگر تعداد WBC شما کم یا زیاد باشد، این می‌تواند نشان دهنده بدتر شدن وضعیت شما باشد. پزشک ممکن است درمان شما را تنظیم کند. اگر تعداد WBC شما یک محدوده طبیعی را نشان می‌دهد، این معمولاً نشان می‌دهد که درمان در حال انجام است.
پایین بودن WBC در آزمایش خون
آستانه شمارش گلبولهای سفید خون پایین (لکوپنی) در افراد و موارد مختلف متفاوت است، اما به طور کلی چیزی کمتر از 4000 گلبول سفید در هر میکرولیتر خون در یک بزرگسال در نظر گرفته می‌شود.
کم بودن تعداد گلبولهای سفید خون می‌تواند ناشی از مواردی از جمله موارد زیر باشد:
- عفونت ویروسی یا باکتریایی
- عملکرد مغز استخوان کاهش یافته است
- سرطان
- اختلالات خود ایمنی از جمله آرتریت روماتوئید و HIV / AIDS
- سرطان خون
- لوپوس
- بیماری سل
- درمان سرطان مانند پرتودرمانی و شیمی درمانی و همچنین سایر داروها
- کم‌خونی آپلاستیک
نکته: کم بودن تعداد گلبولهای سفید خون ممکن است علائمی مانند تب، لرز، سردرد و بدن درد ایجاد کند.
بالا بودن WBC در آزمایش خون
گرچه در افراد متفاوت است، اما تعداد بالای گلبولهای سفید خون (لکوسیتوز) معمولا چیزی بالاتر از 11000 سلول در هر میکرولیتر خون در یک بزرگسال در نظر گرفته می‌شود. این می‌تواند مربوط به موارد زیر باشد:
- عفونت
- بیماری مغز استخوان
- داروها
- اختلالات خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید
- سرطان خون
- آلرژی
- بیماری سل
- سیاه سرفه
- میلوفیبروز
- استرس
- سیگار کشیدن
در بیشتر موارد، هیچ علائم خاصی در ارتباط با افزایش تعداد گلبولهای سفید خون وجود ندارد، هرچند ممکن است علائم مرتبط با بیماری پزشکی زمینه‌ای وجود داشته باشد.
با این حال، در موارد شدید، مانند زمانی که لکوسیتوز به دلیل شرایطی که بر مغز استخوان تأثیر می‌گذارد، رخ می‌دهد، علائم مربوط به افزایش تعداد گلبولهای سفید خون ممکن است رخ دهد.
تعداد بالای گلبولهای سفید خون در دوران بارداری
به طور معمول، تعداد گلبولهای سفید خون در دوران بارداری افزایش می‌یابد، با حد پایین دامنه مرجع حدود 6000 سلول در میکرولیتر و حد بالایی حدود 17000 سلول در میکرولیتر. استرسی که از طریق بارداری به بدن وارد می‌شود باعث افزایش این سلول‌های سفید خون می‌شود.
در حین زایمان و در ساعات بعدی، تعداد شمارش گلبول های سفید خون می‌تواند بین 9000 تا 25000 گلبول سفید در هر میکرولیتر خون باشد. شمارش گلبولهای سفید خون معمولاً حدود چهار هفته پس از زایمان به حالت طبیعی برمی‌گردد.
تعداد نرمال گلبولهای سفید خون در آزمایش WBC
برای خواندن جواب آزمایش خون این موارد را در نظر داشته باشید: برای مردان، تعداد گلبولهای سفید خون طبیعی بین 5000 تا 10000 گلبول سفید در هر میکرولیتر خون است.
برای زنان این میزان بین 4500 تا 11000 در هر میکرولیتر و برای کودکان بین 5000 تا 10000 است. اما همه منابع بین مقادیر زن و مرد تفاوت قائل نیستند.
نحوه گرفتن آزمايش WBC
پرستار یا تکنیسین آزمایشگاه برای بررسی میزان WBC باید از شما خون بگیرد. این نمونه خون یا از ورید بازو یا از ورید پشت دست گرفته می‌شود. فقط چند دقیقه طول می‌کشد تا خون شما گرفته شود و ممکن است ناراحتی جزئی داشته باشید.
پرستار ابتدا محل سوزن را برای از بین بردن میکروب‌ها تمیز می‌کند و سپس یک نوار الاستیک را در اطراف قسمت بالای بازو می‌بندد. این باند الاستیک به خون کمک می‌کند تا ورید شما را پر کند و خونگیری را راحت‌تر کند.
پرستار به آرامی سوزنی را به بازو یا دست شما وارد می‌کند و خون را در یک لوله متصل جمع می‌کند. سپس ارائه دهنده نوار الاستیک را از اطراف بازوی شما برداشته و به آرامی سوزن را برمی‌دارد. سرانجام، برای جلوگیری از خونریزی، گاز را در محل سوزن قرار می‌دهد.
پرستار هنگام گرفتن خون از کودکان خردسال و نوزادان از روش متفاوتی استفاده می‌کنند: او ابتدا پوست را با استفاده از لانست (سوزن خار) سوراخ می‌کند و سپس از نوار آزمایش یا یک ویال کوچک برای جمع آوری خون استفاده می‌کند. نتایج برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
عوارض ناشی از آزمایش WBC
خون گرفتن یک روش ساده است و عوارض آن بسیار نادر است. گرفتن خون از افرادی که رگ‌های کوچک دارند دشوار است. ممکن است تکنسین آزمایشگاه نتواند رگ را پیدا کند، یا هنگامی که سوزن در داخل بازو یا دست قرار گرفت، برای گرفتن خون باید سوزن را به اطراف حرکت دهد.
این می‌تواند باعث ایجاد یک درد شدید یا احساس سوزش شود. عوارض نادر عبارتند از:
- عفونت در محل سوزن
- خونریزی بیش از حد
- سبکی سر یا غش کردن
- خونریزی در زیر پوست (هماتوم)
چگونه می‌توان برای آزمايش WBC آماده شد؟
شمارش WBC به آماده‌سازی خاصی نیاز ندارد. شما به راحتی یک قرار ملاقات با پزشک خود تعیین می‌کنید یا یک قرار ملاقات در یک آزمایشگاه محلی پزشکی تنظیم می‌کنید.
برخی از داروها می‌توانند در نتایج آزمایشگاه شما تداخل ایجاد کرده و تعداد WBC را کاهش دهند یا افزایش دهند. داروهایی که ممکن است روی نتایج آزمایش شما تأثیر بگذارند عبارتند از:
- کورتیکواستروئیدها
- کینیدین
- هپارین
- کلوزاپین
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- آنتی‌هیستامین‌ها
- ادرار آور
- ضدتشنج
- سولفونامیدها
- داروهای شیمی درمانی
قبل از گرفتن خون، در مورد تمام داروهای تجویز شده و بدون نسخه که در حال حاضر استفاده می‌کنید به پزشک خود بگویید.
دیدگاهتان را بنویسید