آیا می‌دانستید که سرطان معده پنجمین سرطان شایع در جهان است و همچنان یکی از عوامل اصلی مرگ و میر در جهان به شمار می‌رود؟ ماجرا زمانی خطرناک‌تر می‌شود که بدانیم علائم سرطان معده در مراحل اولیه این بیماری بسیار مبهم هستند و همین عامل، تشخیص آن را دشوار می‌کند.
در این مقاله از پزشک 7، علائم سرطان معده، انواع سرطان معده، نشانه‌ها، راه‌های تشخیص و همچنین درمان آن را بررسی خواهیم کرد.
سرطان معده چیست؟
سرطان معده زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های مخاط معده به طور غیرقابل کنترل رشد می‌کنند و تومورهایی ایجاد می‌کنند که می‌توانند به بافت‌های طبیعی حمله کرده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کنند.
سرطان‌ها با انواع سلول‌هایی که از آنها به‌وجود می‌آیند؛ توصیف می‌شوند. حدود 90 تا 95 درصد از سرطان‌های معده از پوشش داخلی معده ناشی شده و آدنوکارسینوما نامیده می‌شود. سرطان‌های دیگری از جمله تومورهای استروما دستگاه گوارش، لنفوم و تومورهای کارسینوئید نیز وجود دارد که می‌توانند در معده به‌وجود آیند.
ممکن است برای شما سوال پیش آمده باشد که درد شدید معده نشانه چیست یا سرطانی که نشانه اش نفخ معده است کدام است؟ سرطان معده، یک نوع سرطان نسبتا غیر معمول است، اما سالانه افراد زیادی به آن مبتلا می‌شوند.
علائم سرطان معده در مراحل اولیه مبهم است و به راحتی می‌توان آن را با سایر بیماری‌های کمتر جدی اشتباه گرفت. از آنجا که علائم سرطان معده در مراحل اولیه با بسیاری از بیماری‌های دیگر مشابه است، سرطان اغلب تا زمان تشخیص، پیشرفت می‌کند. بنابراین مهم است که هر چه زودتر علائم سرطان معده توسط پزشک عمومی بررسی شود.
انواع سرطان معده
انواع مختلفی از سرطان معده وجود دارند. بیش از 95 درصد از سرطان‌های معده در سلول‌های پوشش داخلی معده ایجاد می‌شوند و به عنوان آدنوکارسینوم شناخته می‌شوند.
از انواع کمتر رایج سرطان معده، می‌توان به لنفوم معده که در بافت لنفاوی ایجاد می‌شود (بافتی که مایعات را تخلیه می‌کند و به مبارزه با عفونت کمک می‌کند) و تومورهای استرومایی دستگاه گوارش (GIST) که در عضله یا بافت همبند دیواره معده ایجاد می‌شوند، اشاره کرد.
سرطان معده به چه علت ایجاد می‌شود؟
علت دقیق سرطان معده هنوز مشخص نیست. احتمال ابتلای شما به این بیماری در موارد زیر زیاد است:
- مرد بودن
- سن بالای 55 سال
- سیگار کشیدن
- رژیم غذایی کم فیبر و غذای فرآوری شده یا گوشت قرمز
- رژیم غذایی که حاوی مقدار زیادی غذای شور و ترشی باشد
- ابتلا به عفونت معده ناشی از باکتری‌های هلیکوباکتر پیلوری (H.pylori)
نشانه‌ها یا علائم سرطان معده کدامند؟
بسیاری از علائم سرطان معده به شرایط کمتر جدی شبیه هستند، بنابراین تشخیص آن در مراحل اولیه دشوار است.
متداول‌ترین علائم سرطان معده شامل موارد زیر است:
- مشکل در بلع
- کاهش وزن
- سوءهاضمه
- احساس سیری بعد از خوردن مقدار کمی غذا
- بیمار بودن یا احساس بیماری کردن
- خستگی ناشی از کمبود گلبول‌های قرمز خون (کم‌خونی)
در مرحله اولیه سرطان معده ممکن است علائمی دیده شود که مشابه دیگر بیماری‌ها باشد. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس درد یا سوزش در شکم
- سوزش معده یا سوءهاضمه
- احساس سیری، حتی بعد از یک وعده غذایی کوچک
- حالت تهوع و یا استفراغ
- از دست دادن اشتها و یا کاهش وزن
- تورم شکم
- خستگی یا ضعف غیر قابل توضیح
- خون در استفراغ
- مدفوع سیاه رنگ
ممکن است بعضی از این علایم به دلیل وجود تومور خوش‌خیم ایجاد شود. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید تفاوت تومور خوش خیم و بدخیم را بخوانید.
در ادامه به برخی از علائم سرطان معده به صورت جزئی‌تر پرداخته می‌شود.
مشکل در بلع
ممکن است احساس درد یا سوزش هنگام بلع داشته باشید یا غذا به گلو یا قفسه سینه شما بچسبد. این حالت می‌تواند در بیماری‌های دیگر نیز ایجاد شود و بهتر است که این نشانه‌ها را با پزشک خود در میان بگذارید.
کاهش وزن
این کاهش وزن در شرایطی اتفاق می‌افتد که شما نمی‌خواهید وزن از دست بدهید. در موارد نادر، کاهش وزن شدید می‌تواند نشانه‌ای از سرطان معده پیشرفته باشد.
درد
ممکن است در بالای شکم یا پشت استخوان سینه (جناغ) درد داشته باشید.
سوءهاضمه
از علائم آن می‌تواند سوءهاضمه‌ای باشد که از بین نمی‌رود و همراه با آروغ زدن است. با برگشت اسید معده به مری ممکن است دچار سوءهاضمه شوید. هنگام تحریک معده نیز امکان ایجاد سوءهاضمه وجود دارد که این اتفاق غالبا بعد از خوردن غذا و با احساس دل درد اتفاق می‌افتد. در نظر داشته باشید که سوءهاضمه شایع است و ممکن است ناشی از سرطان نباشد. حتی در مواردی که مشکل جدی وجود نداشته باشد، سوءهاضمه و سوزش معده می‌تواند بسیار دردآور باشد. اگر بیش از سه هفته دچار سوءهاضمه شدید به پزشک خود مراجعه کنید.
احساس سیری
احساس سیری بعد از خوردن مقدار کمی غذا اغلب از علائم اولیه است و می‌تواند باعث کاهش وزن شود.
بیماری یا احساس بیماری کردن
سرطان معده می‌تواند باعث مسدود شدن معده شود که این امر منجر به عبور نکردن غذا می‌شود که می‌تواند باعث بیماری یا احساس بیماری در شما گردد. خون در استفراغ به ندرت مشاهده می‌شود و در صورت وجود خون ممکن است نتوانید آن را ببینید. اگر خون به رنگ قرمز روشن باشد یعنی خونریزی تازه‌ای دارید و اگر به رنگ قهوه‌ای تیره باشد این خون برای مدتی در معده شما بوده است.
خونریزی
سرطان معده اولیه و پیشرفته می‌تواند منجر به خونریزی معده شود. این اتفاق با گذشت زمان تعداد گلبول‌های قرمز خون را کم می‌کند و منجر به کم‌خونی می‌شود.
احساس خستگی و دشواری تنفس
احساس خستگی و مشکل در نفس کشیدن می‌تواند به دلیل کاهش گلبول‌های قرمز خون باشد (کم‌خونی).
مدفوع تیره
مدفوع تیره در اثر خونریزی در معده ایجاد می‌شود که نشان دهنده خون در مدفوع است. مصرف قرص آهن نیز می‌تواند مدفوع را تیره کند.
چه کسانی به سرطان معده مبتلا می‌شوند؟
سرطان معده در مردان بیشتر از زنان و در میان نژادها و قومیت‌ها، بیشتر در میان سفیدپوستان شایع است. سن، رژیم غذایی و بیماری‌های معده، از جمله عفونت با هلیکوباکتر پیلوری می‌تواند بر خطر ابتلا به سرطان معده تاثیر بگذارد.
نرخ موارد جدید در هر صد هزار نفر بر اساس نژاد و جنس
درصد موارد جدید براساس گروه سنی
چه کسانی از این سرطان می‌میرند؟
برای سرطان معده، میزان مرگ و میر با افزایش سن افزایش می‌یابد. نرخ مرگ و میر در سال‌های 2014-2018 ، با توجه به سن ، 3.0 در هر صد هزار مرد و زن در سال بود.
میزان مرگ به ازای هر صد هزار نفر بر اساس نژاد و جنسیت
درصد مرگ بر اساس گروه سنی
چه وقت باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر سرطان معده زود تشخیص داده شود، معمولا درمان آن آسان‌تر می‌شود. بنابراین برای پزشک عمومی مهم است که در صورت مشکوک بودن به سرطان معده، شما را در اسرع وقت به متخصص معرفی کند.
سرطان معده در افراد مسن بسیار بیشتر مشاهده می‌شود، از هر 100 مورد 90 مورد در افراد بالای 55 سال اتفاق می‌افتد.
سوهاضمه یکی از علائم بسیار شایع است. با این وجود، بعید است فردی که سوهاضمه دارد و کمتر از 55 سال دارد، به سرطان معده مبتلا شود. اما اگر سوهاضمه و کاهش وزن، کم‌خونی یا استفراغ مداوم دارید به پزشک عمومی مراجعه کنید.
آنها باید شما را برای آزمایش بیشتر به متخصص ارجاع دهند. همچنین اگر در بلع مشکل دارید به پزشک عمومی مراجعه کنید. این یک علامت شایع در بین مردم نیست و همیشه باید علت آن را بررسی کرد.
آیا من در معرض خطر سرطان معده هستم؟
هر ساله، افراد زیادی به سرطان معده مبتلا می‌شوند. میانگین سنی در تشخیص، 68 سال است و در مردان بیشتر از زنان است. از سال 1930 میلادی بروز سرطان معده به شدت کاهش یافته است.
اگرچه فرض بر این است که این امر به نوعی به عوامل غذایی یا محیطی برمی‌گردد؛ اما دلیل دقیق آن مشخص نیست. یک نظریه این است که ظهور یخچال باعث کاهش استفاده از نیتریت‌ها شده، و سایر اشکال دیگر از جمله نگهداری مواد غذایی، باعث کم شدن این سرطان شده است.
اگر از رژیم‌های غذایی خاصی استفاده می‌کنید و یا اگر بصورت ژنتیکی در معرض این بیماری قرار دارید، ممکن است دچار سرطان معده شوید.
رژیم‌های غذایی تاثیر گذار بر سرطان معده
رژیم‌هایی که از غذاهای بسیار نمکی، دودی یا ترشی تشکیل شده باشند با افزایش خطر بیماری همراه هستند. در حالی که رژیم‌های غذایی غنی از میوه‌ها، سبزیجات و فیبرهای غذایی با کاهش خطر ابتلا به سرطان معده مرتبط هستند.
مصرف دخانیات نیز با افزایش سرطان‌های معده همراه است. مصرف زیاد الکل ممکن است باعث خطر سرطان معده شود. به نظر می‌رسد که در برخی موارد سرطان معده یک پیوند ژنتیکی وجود داشته باشد.
برخی بیماری‌های ژنتیکی مانند سندرم لینچ (سرطان روده بزرگ، غیر پولیپی ارثی)، پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی و سندرم پوتز جگرز وجود دارد که همگی زمینه‌ساز سرطان معده هستند.
همچنین به نظر می‌رسد که افراد با گروه خونی A به دلیل نامعلومی در معرض خطر ابتلا به سرطان معده قرار دارند.
سرطان معده ارثی منتشره
سرطان معده ارثی منتشره (HDGC) یک ناهنجاری ژنتیکی ارثی است که با افزایش خطر ابتلا به سرطان معده مرتبط است. خانواده‌هایی که چندین مورد سرطان معده داشته‌اند، به خصوص اگر از نوع پراکنده باشند، باید گزینه‌های آزمایش ژنتیکی و غربالگری را در نظر بگیرند.
مطالعات همچنین ارتباط عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H.pylori) با سرطان معده را نشان داده است. هلیکوباکتر پیلوری با زخم معده و ورم معده آتروفیک مزمن در ارتباط است، که ممکن است بروز بیشتر سرطان معده را در بیماران آلوده به هلیکوباکترپیلوری توضیح دهد.
با این حال، نقش دقیق H. pylori در ایجاد سرطان معده هنوز نامشخص است. این نظریه وجود دارد که H. pylori باعث ورم معده یا التهاب معده می‌شود، که می‌تواند منجر به از دست دادن سلول‌های ترشحی معده شود که به آن ورم معده آتروفیک نیز گفته می‌شود. اعتقاد بر این است که این روند آتروفی می‌تواند منجر به سرطان معده شود.
هلیکوباکتر همچنین با لنفوم‌های معده مرتبط است. کم‌خونی پرخطر (یک بیماری خود ایمنی که در آن معده اسید معده تولید نمی‌کند) با سرطان معده نیز ارتباط دارد. به‌خاطر داشته باشید که فقط به این دلیل که فاکتور خطر ابتلا به سرطان معده را دارید، به این معنی نیست که شما به سرطان معده مبتلا خواهید شد.
سرطان معده چگونه تشخیص داده می‌شود؟
آندوسکوپی فوقانی به طور معمول برای تشخیص اولیه و مرحله بندی بیماران مبتلا به سرطان معده استفاده می‌شود. سونوگرافی به طور مکرر هنگام آندوسکوپی برای شناسایی میزان نفوذ سرطان در دیواره معده استفاده می‌شود.
علاوه بر این، سونوگرافی می‌تواند تشخیص دهد که آیا سرطان در بسیاری از موارد به غدد لنفاوی گسترش یافته است. عمق نفوذ دیواره و وجود گسترش گره‌های لنفاوی در درمان بسیار مهم هستند، زیرا ارائه دهنده از این اطلاعات برای تعیین اینکه آیا جراحی گزینه درمانی است استفاده می‌کند.
اقدامات لازم برای تعیین مرحله بیماری
برای تعیین مرحله بیماری اقدامات دیگری نیز لازم است. سی تی اسکن از شکم و قفسه سینه ممکن است انجام شود. این کار نه تنها به منظور جلوگیری از گسترش به اندام‌های دور مانند کبد و ریه‌ها انجام می‌شود، بلکه برای تعیین گسترش به غدد لنفاوی نزدیک به معده نیز لازم و ضروری است.
از آزمایشات دیگر برای رد گسترش بیماری در خارج از معده، می‌توان به اسکن PET و لاپاراسکوپی اشاره کرد.
لاپاراسکوپی یک عمل جراحی است که شامل سوراخ شدن حفره شکم با دوربین فیبر نوری و مشاهده مستقیم اندام‌ها و بافت ها در ناحیه معده، کل حفره شکم و پوشش داخلی شکم است.
در این صورت، از مایع شکم نمونه‌برداری می‌شود و آن را به آزمایشگاه ارسال می‌کنند تا سلول‌های سرطانی موجود در مایع بررسی شود.
آزمایشات معمول دیگری که قبل از درمان انجام می‌شوند شامل آزمایش غربالگری خون است که برای اطمینان از اینکه شمارش کلی خون در حد طبیعی است، انجام می‌شود.
راه های پیشگیری ازسرطان معده کدامند؟
از آنجا که هیچ عامل خطر مستقیمی با سرطان معده در ارتباط نیست، هیچ روش خاصی برای جلوگیری از آن وجود ندارد. با این حال، به طور کلی روش‌هایی برای جلوگیری از سرطان وجود دارد که شامل اجتناب از غذاهای دودی یا ترش، گوشت و ماهی نمک‌سود و مصرف زیاد گوشت قرمز می‌شود.
داشتن سبک زندگی سالم و پرتحرک همچنان می‌تواند به پیشگیری از سرطان کمک کند. علاوه بر این، اگر سیگار می‌کشید، باید ترک کنید زیرا ثابت شده است که سیگار کشیدن باعث ایجاد انواع مختلفی از سرطان می‌شود.
از آنجایی که عفونت‌های هلیکوباکتر پیلوری به توسعه سرطان‌های معده مرتبط بوده‌اند، درمان سریع عفونت‌های هلیکوباکتر پیلوری ممکن است تعداد سرطان‌های معده را کاهش دهد. اگرچه، اینکه آیا درمان هلیکوباکترپیلوری خطر ابتلا به سرطان معده را کاهش می‌دهد یا نه، همچنان بحث‌برانگیز است.
راه‌های درمان سرطان معده کدامند؟
جراحی
در حال حاضر، تمام درمان‌های سرطان معده شامل جراحی (برداشتن سرطان) می‌شوند. به طور کلی، تومورهایی که در محلی از معده نزدیک به مری (پروگزیمال معده) قرار دارند، با گاسترکتومی (برداشتن کل معده) درمان می‌شوند.
گاسترکتومی جزئی، برداشتن بخشی از معده است و گاسترکتومی کامل برداشتن کل معده است. گاسترکتومی جزئی ممکن است برای آن تومورهایی باشد که در قسمت انتهایی معده واقع شده‌اند.
بدیهی است که وقتی معده یا بخشی از معده برداشته می‌شود، دو انتها باید به هم متصل شوند. این عمل با روش‌های مختلف انجام می‌شود که همه سعی در از بین بردن هر چه بیشتر عوارض جانبی جراحی مانند عدم توانایی در خوردن وعده‌های غذایی و سندرم دامپینگ دارند.
پرتودرمانی
برای مقابله با برگشت سرطان، پرتودرمانی و شیمی درمانی برای بسیاری از بیماران توصیه می‌شود. پرتودرمانی از پرتوهای ایکس با انرژی بالا برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند و این کار را با آسیب رساندن به DNA سلول‌های تومور انجام می‌دهد.
سلول‌های طبیعی در بدن ما می‌توانند آسیب اشعه را خیلی سریع‌تر از سلول‌های توموری ترمیم کنند. بنابراین در حالی که سلول‌های تومور در اثر تابش از بین می‌روند، بسیاری از سلول‌های طبیعی از بین نمی‌روند. این اساس استفاده از پرتودرمانی در درمان سرطان است.
تابش به مدت 5 روز در هفته و تقریبا 5 هفته در یک مرکز پرتودرمانی انجام می‌شود. در هر نوبت، درمان فقط چند دقیقه طول می‌کشد و بدون درد است.
عوارض جانبی معمول در پرتودرمانی می‌توانند شامل تهوع و استفراغ (اگرچه این مشکل از آنجا که معده قبلا برداشته شده است، معمولا کمتر دیده می‌شود) و اسهال باشند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی نوعی روش درمان است که برای از بین بردن سلول‌های تومور استفاده می‌شود. مزیت بزرگ استفاده از شیمی درمانی این است که از طریق کل بدن حرکت می‌کند. از این رو، اگر برخی از سلول‌های تومور، خارج از محدوده‌ای که جراحی یا پرتو درمانی می‌توانند پوشش دهند، گسترش یافته باشند، به طور بالقوه می‌توان آنها را با شیمی درمانی از بین برد.
در شیمی درمانی نیز همانند پرتو درمانی، برخی از سلول‌های طبیعی در طول درمان آسیب دیده و این مساله منجر به عوارض جانبی می‌شود. شیمی درمانی استاندارد مورد استفاده در درمان سرطان معده، 5-FU (فلورواوراسیل) همراه با داروی دیگری به نام لوکوورین نام دارد.
این نوع شیمی درمانی از طریق ورید انجام می‌شود. شیمی درمانی، قبل از جراحی، بعد از جراحی، ترکیبی از هر دو و یا در ترکیب با پرتودرمانی استفاده می‌شود.
برخی از داروهای شیمی درمانی که برای درمان سرطان معده استفاده می‌شود عبارتند از: کپسیتابین، کاربوپلاتین، سیس پلاتین، دوکتاکسل، اپی‌روبیسین، ایرینوتکان، اگزالی پلاتین، پاکلایتاکسل و داروی ترکیبی تری‌فلوئیریدین و تیپیراسیل.
دیدگاهتان را بنویسید