یکی از بزرگترین نگرانی‌های والدین هنگام مراقبت از کودکان، وجود موم گوش کودک و نحوه تمیز کردن آن است. در حالی که دیدن موم گوش یا همان جرم گوش کودک دلپذیر نیست، اما این ماده بی‌ضرر است و حتی می‌تواند مفید هم باشد. 

همه می‌دانند که ما از طریق گوش‌ها می‌توانیم صداهای اطراف را بشنویم؛ اما آیا می‌دانید که قسمت داخلی گوش شما در حفظ تعادل هم نقش دارد؟ گوش‌ها عملکرد بسیار مهمی برای بدن افراد دارند، بنابراین مراقبت از آنها بسیار مهم است. در این مقاله برخی از روش‌ها را برای مراقبت از گوش در برابر موم گوش کودک و نحوه تمیز کردن آن‌ بیان می‌کنیم.

قسمت‌های مختلف گوش

برای مراقبت بهتر از گوش‌های کودک بهتر است قسمت‌های مختلف گوش را بشناسید. گوش‌ها به سه قسمت اصلی تقسیم می‌شوند:

• گوش بیرونی: از غضروف ساخته شده و شامل پینا یا لاله گوش هم می‌شود که می‌توانیم آن را ببینیم. این قسمت شامل کانال داخل است که به سمت پرده گوش منتهی می‌شود و مسئول هدایت صدا به گوش میانی است. وقتی افراد در مورد تمیز کردن گوش صحبت می‌کنند، به این بخش اشاره می‌کنند.
• گوش میانی: از پرده گوش تشکیل می‌شود و لرزش‌هایی در آن ایجاد می‌شود که صدا را منتقل می‌کند.
• گوش داخلی: وظیفه تبدیل ارتعاشات از گوش میانی به تکانه‌های عصبی و ارسال آن به مغز را دارد و به ما امکان شنیدن صدا را می‌دهد. همچنین گوش داخلی تعادل ما را تنظیم می‌کند.

موم گوش کودک چیست؟

موم یا جرم گوش در کانال گوش تولید می‌شود. این ماده همانطور که قبلا اشاره کردیم، کاملا مفید است. موم حاوی آنزیم‌هایی است که به جلوگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در گوش کمک می‌کند و برای محافظت از مجرای گوش، در برابر آب مانع ایجاد می‌کند.

موم گوش همچنین ذرات گرد و غبار و خاک که وارد گوش می‌شوند را به دام می‌اندازد. جرم به طور معمول با عبور از داخل کانال گوش به بیرون می‌آید و مقدار خود را تنظیم می‌کند. موم گوش کودک فقط به دو دلیل نیاز به خارج کردن از گوش دارد:

• هنگامی که یک پزشک برای دیدن پرده گوش باید موم گوش را خارج کند.
• وقتی جرم یا موم گوش محکم شده و شنوایی را به خطر می‌اندازد.

چه عواملی باعث ایجاد جرم یا موم گوش در کودکان می‌شوند؟

موم گوش کودک یا سرومن، از سلول‌های مرده پوست و یک ماده چسبناک ساخته شده است. (این ماده چسبنده توسط غدد لاله گوش تولید می‌شود). موم اگرچه ممکن است آزار دهنده باشد، اما بخشی کاملاً طبیعی از فیزیولوژی کودک شما است و حتی می‌تواند گوش‌های او را سالم نگه دارد.

گوش‌ها در همه زمان‌ها موم ایجاد می‌کنند. به طور معمول، موم گوش توسط ساختار میکروسکوپی مویی به نام مژه و با رشد تدریجی بیرونی پوست، در داخل گوش و مجرای آن تولید می‌شود.

وقتی والدین سعی در تمیز کردن گوش کودک با سواب پنبه‌ای یا همان گوش پاک‌کن دارند، در واقع موم را به عقب هل داده و انسداد ایجاد می‌کنند.

گوش پاک‌کن اغلب در درجه اول باعث ایجاد موم گوش کودک می‌شود، والدین هرگز نباید از آن برای تمیز کردن کانال گوش کودک استفاده کنند. در عوض، گوش بیرونی کودک را به آرامی با مایع شستشو بشویید. اگر از گوش پاک‌کن استفاده نمی‌کنید، اما هنوز هم در گوش کودک موم ایجاد می‌شود، توصیه می‌شود از یک داروی گوش بدون نیاز به نسخه (مانند Debrox) برای نرم کردن موم و کمک به بیرون آمدن آن استفاده کنید.

انواع موم گوش کودک

در کودکان دو نوع موم گوش وجود دارد: مرطوب و خشک. موم گوش مرطوب در بین مردم آفریقا بیشتر دیده می‌شود و به طور معمول زرد تیره و چسبنده است و برای کسانی که از تبار آسیای شرقی یا بومی آمریکا هستند، موم گوش آن‌ها معمولاً از نظر حالت، خشک و پوسته پوسته است.

علائم عفونت ادراری در کودکان + روش درمان

موم گوش شما می تواند تغییر رنگ دهد. رنگ موم گوش شما بسته به محیط و رژیم غذایی که دارید، متفاوت خواهد بود. اگر در محیط آلوده کار می‌کنید، ممکن است موم تیره‌تری داشته باشید. هر چه موم مدت بیشتری در گوش شما بماند، عموما تیره‌تر خواهد شد، زیرا در این صورت خاک بیشتری را به دام انداخته است.

توصیه‌هایی در مورد تمیز کردن موم گوش کودک

• چیز خارجی را درون کانال گوش فرزند خود قرار ندهید. حتی اشیاء نرم مانند وسایل پنبه‌ای می‌توانند پرده گوش را سوراخ کنند. همچنین می‌توانند موم را بیشتر به سمت پرده گوش فشار دهند و باعث جمع شدن آن شده و شنوایی را مسدود کنند.
• از پارچه یا حوله پارچه‌ای برای پاک کردن هر مومی که از کانال گوش خارج شده استفاده کنید.
• برای خشک کردن گوش‌ها بعد از حمام یا دوش، به فرزندتان آموزش دهید که گوش خود را به یک طرف در مقابل حوله خم کرده و سپس سر خود را به طرف دیگر کج کند، اجازه دهید آب به خودی خود خارج شود.
• متأسفانه بچه‌ها گاهی اوقات چیزهای کوچکی مانند مهره، لوبیا، اسباب بازی‌های کوچک و یا حتی خمیر بازی را در داخل گوش خود قرار می‌دهند. در صورت رفتن وسایلی در گوش کودک، هرگز چیزی را در کانال گوش فرزند خود قرار ندهید تا جسم خارجی را خارج کنید. خارج کردن اشیاء داخل گوش، فقط باید توسط یک متخصص مانند متخصص اطفال کودک یا متخصص گوش، بینی و گلو با تجهیزات مناسب انجام شود. خوب است که با کودکان خردسال خود صحبت کنید تا هرگز چیزی را در گوش خود قرار ندهند.
• به نوجوان و کودکان خود یادآوری كنید كه پشت گوش خود را با صابون و آب گرم تمیز كنند تا روغن و كثیفی كه می‌تواند باعث برگشت آكنه در آنجا شود، از بین ببرند.
• اگر فکر می‌کنید بیش از حد موم گوش کودک باعث مشکل شنیدن کودک شما می‌شود، این موضوع را با پزشک متخصص کودک یا متخصص گوش، حلق و بینی خود در میان بگذارید. محصولات زیادی برای حل مشکل موم گوش کودک وجود دارد اما بهتر است درباره بهترین موارد آن با پزشک فرزندتان صحبت کنید.

مراقبت از گوش کودک در حمام

می‌توانید در حین حمام، گوش های بیرونی کودک را با یک مایع شستشو به آرامی پاک کنید. فرو کردن هر چیزی در داخل گوش ممکن است گوش داخلی را خراشیده یا حتی موم را به عقب تر فشار دهد.

مطمئن باشید که موم خودش باز می‌شود، خشک می‌شود و به خودی خود می‌افتد. اگر هنوز نگران افتادن آن هستید، با پزشک فرزند خود صحبت کنید، ممکن است موم اضافی را حذف کند یا برای انجام این کار قطره‌های مخصوصی را تجویز کند.

اما این به این معنی نیست که می‌توانید دستگاه شنوایی کودک خود را به طور کلی نادیده بگیرید. اگر متوجه شدید او ناخودآگاه انگشت یا اشیاء دیگری را به گوش خود می‌چسباند، این می‌تواند نشانه‌ای از تحریک یا مسدود شدن گوش وی باشد که ممکن است منجر به درد، فشار یا حتی کم شنوایی شود، بنابراین از او بپرسید، «چرا گوشش را دست می‌زند؟» و اگر به مشکل شنوایی و یا درد گوش اشاره کرد به پزشک اطفال مراجعه کنید. 

آیا گوش پاک‌کن وسیله‌ای مناسب برای از بین بردن موم گوش کودک است؟

از داخل بردن گوش پاک‌کن در گوش خود به ویژه در مقابل کودک خودداری کنید. بچه‌ها دوست دارند از آنچه والدین و سایر بزرگسالان انجام می‌دهند، تقلید کنند و شما مطمئنا نمی‌خواهید به فرزند خود بیاموزید که اشکالی ندارد که هر چیزی را در گوش خود یا گوش خواهر و برادر خود قرار دهند.

از بردن دست به داخل گوش خود یا کودک بپرهیزید زیرا این کار باعث ایجاد موم گوش یا آسیب در گوش کودک خواهد شد. اگر والدینی را می‌شناسید که از سواب پنبه‌ای به عنوان بخشی از بهداشت گوش برای خانواده خود استفاده می‌کنند، این پست را برای آنها ارسال کنید. بیایید گوش‌ها را تمیز و سالم نگه داریم.

چه زمان موم گوش کودک جدی و خطرناک است؟

مطمئنا ایجاد موم گوش کودک می‌تواند ناخوشایند باشد و تعیین اینکه چه موقع برای یک وضعیت جدی اقدام کنید، دشوار است. بنا به نظرات چند متخصص در این مقاله توضیح می‌دهیم که موم گوش، چقدر برای کودک شما مفید است و چه موقع باید با پزشک تماس بگیرید.

توجه داشته باشید که داشتن موم گوش باعث افزایش عفونت گوش نمی‌شود و همچنین وجود آب حمام در مجرای گوش به طور موقت نیز عفونتی ایجاد نمی‌کند.

زمانی وجود موم می‌تواند جدی و خطرناک شود که وجود موم در کانال گوش خارجی مشکل ایجاد کند. وقتی شنوایی کودک به خطر می‌افتد، جدی بگیرید. اگر فرزند شما پاسخ مناسبی به صداها نمی‌دهد یا درد گوش دارد، یا می‌بینید که مقدار زیادی موم گوش از کانال گوشش خارج می‌شود، در مورد رفع موم گوش، مشورت پزشکی کنید.

یک ابزار جراحی به نام کرت برای خراشیدن و تمیز کردن موم گوش استفاده می‌شود. اگر موم گوش خیلی عمیق یا خیلی سخت است و برداشتن آن مشکل است، می توان از قطره‌های نرم کننده موم گوش استفاده کرد. بعد از گذشت یک هفته یا بیشتر، پزشک متخصص اطفال موم گوش کودک را با آب گرم و پراکسید هیدروژن بیرون می‌آورد یا بیرون می‌کشد.

اما اگر موم گوش عفونت داشته باشد، پزشک متخصص اطفال ممکن است شما را به یک متخصص گوش و حلق و بینی کودکان (متخصص گوش و بینی و گلو برای کودکان) ارجاع دهد که می‌تواند موم گوش را خارج کند.

علائم آسیب دیدگی گوش توسط موم گوش کودک چیست؟

با توجه به فوایدی که موم گوش کودک در برابر باکتری‌ها و عفونت دارد می‌تواند باعث ایجاد آسیب دیدگی و مشکل برای گوش شما و یا کودک شود که علائم آن می‌تواند، افت شنوایی، احساس درد گوش، احساس خستگی گوش، خارش گوش، سرگیجه، وزوز در گوش و سروصدا باشد.

چه زمان باید موم گوش کودک را از بین برد؟

از فواید موم گوش کودک این است که علاوه بر داشتن میکروب‌هایی که از عفونت جلوگیری می‌کنند، مانعی در برابر آب در کانال خارجی ایجاد می‌کند. بعضی از نوزادان موم خشک دارند، در حالی که بچه‌های دیگر ممکن است موم چسبنده داشته باشند، که این طبیعی است و نیازی به مداخله پزشکی ندارد. اما در صورت وجود هر یک از شرایط زیر باید نسبت به از بین بردن موم گوش کودک خود اقدام کنید.

• اگر کودک احساس درد در گوش دارد و یا احساس پر بودن در گوش را دارد.
• اگر کودک کم شنوایی جزئی دارد که با گذشت زمان افزایش می‌یابد.
• اگر کودک احساس سروصدا یا وزوز در گوش دارد.
• در صورت وجود خارش و یا بو در ناحیه گوش کودک، باید به پزشک متخصص مراجعه کرد و گوش کودک را تخلیه کنید.

چرا نباید از شمع‌های گوش برای از بین بردن موم گوش کودک استفاده کرد؟

شمع‌های گوش به عنوان راه‌حلی برای از بین بردن موم و جرم گوش به بازار عرضه می‌شوند، اما آنها اغلب آسیب‌های بیشتری نسبت به فواید آن دارند. چیزی که باعث روشن شدن شعله در نزدیکی سر شما می‌شود، احتمالا می‌تواند باعث ایجاد سوختگی در صورت، گوش بیرونی، پرده گوش و گوش داخلی شود. شمع گوش همچنین می‌تواند باعث تقویت موم گوش شود و به طور کلی استفاده از آن توصیه نمی‌شود.